گیوه
گيوه نوعي پاپوش ، سبك، بادوام و مناسب براي راهپيماييهاي طولاني، ويژه مردان روستايي که در قديم نيز زنان از آن استفاده ميکردند وجزئي از صنايع دستي مناطقي از ايران است . در استان فارس، اصفهان، چهارمحال و بختياري ؛ استان مرکزي وکرمانشاه توليد گيوه رواج بسيارداشته که به مرور زمان بسيار کمرنگ گرديده. همه مراحل توليد اين پاپوش ؛ دستي است و عموما از نخ قالي، نخ ابريشم که (در استان فارس به اسم تنه ناميده ميشود ) واز ضايعات چرم است وکف آن از پارچه وچرم و پوست گاو كه به صورت نوارهاي باريك در كف گيوه به كار مي رود يا لاستيک توسط مردان و زنان چيره دست و ماهر توسط انواع سوزن و جوالدوزبافته و درست ميگردد . رويه گيوه از جنس نخ و ابريشم ميباشد گيوه ( زيره ) نام دارد که از جنس پارچه، چرم يا لاستيک مي باشد . کف گيوه از پارچه يا پنبه يا چرم يا نري گاو براي نصب در نوك و انتهاي گيوه كه بعد خشك شدن حالت شاخي پيدا مي كند و استحكام گيوه را افزايش مي دهد.
در منطقه كوهستاني چهار محال و بختياري وشهرکرد ؛ خوزستان ؛ کردستان و کرمانشاه ، به علت گذرگاههاي صعب العبور آن، كم بودن راههاي ارتباطي ماشين رو، نوع زندگي مبتني بر دامداري و كشاورزي و ضرورت تحرك فراوان در فصول سال پاافزاري ( پو زار ) را مي طلبد كه سبك ، راحت ، مقاوم و خنك باشد. پا افزاري چون گيوه بهترين گزينه براي اين مردم بوده و هنوز هم مي تواند باشد . گيوه کليه مواد اوليه آن تماماً در روستاها موجود ميباشد و خود مناطق عشايري و روستائي قادر به توليد آن ميباشند و ابزار کار آن در اختيار مردم است و مردان و زنان روستاه را كه استعداد انجام دراين زمينه كارها را دارند فعال مي كند.در حال حاضر يکي از مراکز بسيار خوب توليد و ساخت گيوه اصيل شهرکرد ميباشد که اينکار توسط استاد کاران معروف و چيره دست گيوه کش انجام ميپذيرد.
بافت پنج نوع گيوه معمول است که شامل : گيوه زيرپارچه اي، گيوه ملکي ؛ گيوه تخت چرمي، گيوه تخت لاستيکي و گيوه رويه ابريشمي است.
گيوه ملکي و اجزاي آن :
از انواع گيوهها گيوه ملکي است که هنوز طرفداران بسياري براي خود دارد. گيوه ملکي از سه قسمت تشکيل شده است:
?- رويه گيوه: بافتني اي که از پنبه و ابريشم تهيه مي شود که بسيار مستحکم و زيباست چون مواد اوليه بافت آن پنبه مي باشد لذا داراي طبيعتي خنک و نرم است رنگ اين بافتني هميشه سفيد بوده است و هرگز تا کنون تغيري نداشته است .
?-کناره يا حاشيه گيوه: اين قسمت که بين رويه و کف گيوه قرار دارد و اين دو قسمت را به هم محکم پيوند مي دهد از جنس چرم ضخيم ساخته مي شود. چرم گيوه از پوست حيوانات گوناگوني مانند بز و ميش ؛ گاو؛ گاوميش ؛ و شتر و ديگر حيواناتي که داراي پوست ضخيم و محکم مي باشد تهيه مي شود.
?- تخت يا کف گيوه: تخت گيوه به قسمت زيرين ان که با زمين تماس دارد گفته مي شود. تخت گيوه که همان کف گيوه محسوب مي شود از پارچه هاي محکم و به هم تنيده شده ساخته مي شوند و از استقامت بالايي برخوردار است. رنگ تخت يا کف گيوه عمدتا سياه و يا بنفش است گيوههاي با اين مشخصات به گيوههاي ملکي شهرت دارند. به علت گراني گيوههاي ملکي، گيوه ها ي ديگري با کف لاستيکي هم ساخته مي شوند که ارزش و اصالت تاريخي ندارند. نکته جالب در خلق گيوه ملکي اين است که اين نوع کفش شبيه هم ساخته شده و چپ و راست ندارد.